Photo παραδοσιακή ποικιλία καλαμποκιού
Το καλαμπόκι που πήρατε από την γιορτή των διασπορέων, θα πρέπει να το σπείρετε μακριά από άλλες φυτείες καλαμποκιού. Πρέπει να φυτευτεί όλη η ποσότητα μαζί και να κρατηθεί όλη η συγκομιδή για σπόρο την πρώτη σπορά. Στην συνέχεια, επιλέγουμε όσα πιο πολλά καλά καλαμπόκια έχουμε και ανακατεύουμε τον σπόρο.
Τα ελεύθερης γονιμοποίησης καλαμπόκια, συχνά δεν είναι ομοιόμορφα, ούτε ωριμάζουν ταυτόχρονα όπως συμβαίνει για λόγους συγκομιδής στα εμπορικά υβρίδια. Ωστόσο υπάρχουν ποικιλίες καλαμποκιού που είναι εξαιρετικά παραγωγικές.
Ακολουθώντας τις παρακάτω οδηγίες, θα έχουμε καλύτερες σοδειές:
Φύτευση: Τον σπόρο μπορούμε να τον προετοιμάσουμε από το προηγούμενο βράδυ, βάζοντάς τον στο νερό. Εναλλακτικά, μπορούμε να κρατήσουμε άλλη μια μέρα το σπόρο σε συνθήκες υγρασίας, πχ. με μια βρεγμένη πετσέτα, για ακόμα 1 μέρα ή μέχρι να δούμε την αρχή της βλάστησης και αμέσως να φυτευτούν στη θέση τους. Φυτεύουμε ένα σπόρο κάθε 15 εκατοστά – πάντα σε πολλές σειρές .
Άρδευση: Γενικά το πότε ποτίζουμε εξαρτάται από εμάς και από την ποικιλία. Υπάρχουν ποικιλίες πολύ ανθεκτικές στην ξηρασία και άλλες λιγότερο. Γενικώς για ποτιστικά καλαμπόκια, ποτίζουμε κάθε 2 ή 3 μέρες ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες. Η καλύτερη άρδευση είναι άρδευση σταγόνας, με σταγόνα κάθε 15-20 εκατοστά. Απαραίτητα φτιάχνουμε 5-6 σειρές.
Αδέλφωμα: [Κόβω τις παραφυάδες] Ο αραβόσιτος συνήθως έχει ένα βλαστό. Ο πολλαπλασιασμός του βλαστού από τον οφθαλμό της βάσης (αδέλφωμα) είναι ανεπιθύμητος, η ανάπτυξη του στάχυ μπορεί να κατασταλεί και το φυτό δεν μπορεί να αναπτύξει όλους τους στάχεις στους άλλους βλαστούς.
Ζιζάνια: [Άγρια χόρτα δηλαδή που φυτρώνουν καθώς ποτίζουμε τα καλαμπόκια μας] To καλαμπόκι είναι εξαιρετικά ευαίσθητο στα ζιζάνια. Αν αφήσουμε τα χόρτα να αναπτυχθούν γύρω τους θα πάρουμε ίσως και το ¼ της παραγωγής ή και λιγότερο. Τα σκαλίσματα πρέπει να γίνονται έγκαιρα, και όταν το φυτό είναι ακόμα πολύ μικρό. Το πρώτο σκάλισμα όταν τα φυτά είναι 10 εκατοστά, και το δεύτερο 20-30 μέρες αργότερα.
Υποβοήθηση για το δέσιμο των καρπών: [προαιρετική] Όταν τα φυτά έχουν έτοιμο το άνθος τους και έχουμε και το ξεκίνημα των καλαμποκιών (φαίνονται δηλαδή οι πρώτες τριχούλες), κουνάμε τα καλαμπόκια για να μεταφερθεί η γύρη. Μπορούμε να κόψουμε λίγο από το κάθε άνθος, να κάνουμε ένα μπουκέτο από όλα τα καλαμπόκια με άνθη, και να τα τινάξουμε πάνω στα τριχάκια των καλαμποκιών. Η υποβοήθηση είναι προεραιτική, γιατί αν έχουμε φυτέψει σωστά τα καλαμπόκια, την δουλειά την κάνει το αεράκι. Τα τριχάκια είναι εκείνα που συλλέγουν την γύρη και γίνεται η γονιμοποίηση. Με την γονιμοποίηση δημιουργούνται οι σπόροι. Αν δεν γονιμοποιηθεί σωστά το καλαμπόκι, μένει με κενά στο σώμα του ή και χωρίς καθόλου σπυριά καλαμποκιού αν δεν γονιμοποιηθεί καθόλου. Κάθε τριχάκι αν γονιμοποιηθεί θα δώσει και 1 σπυρί στο καλαμπόκι μας. Αν βρούμε ένα καλαμπόκι που έχει 1 σπυρί μόνο, θα πει ότι μόνο ένα τριχάκι γονιμοποιήθηκε.
Photo Καλαμπόκι “Ορεινού” Λασιθίου
Ποτέ σε μία σειρά: Τα καλαμπόκια τα βάζουμε σε πολλές σειρές ( 5-6 τουλάχιστον) και όχι σε μια μακριά, γιατί σε μία σειρά δυσκολεύουμε πολύ την γονιμοποίηση, ενώ σε σειρές εκτός από το ότι τα καλαμπόκια γονιμοποιούνται σωστά( γίνονται πιο γεμάτα), μας εξασφαλίζουν καθαρότερο σπορικό, σε περίπτωση που κάποιος γείτονας έχει βάλει άλλη ποικιλία ή υβρίδιο σχετικά κοντά. Σε αυτή την περίπτωση, αφήνουμε να ωριμάσουν για να μας δώσουν σπόρο, μόνον τα εσωτερικά φυτά.
Απαραίτητη η γονιδιακή ποικιλομορφία: Χρειαζόμαστε γονιδιακή ποικιλομορφία (μεγάλη γονιδιακή δεξαμενή) – μέσα στην ποικιλία (πράγμα που έχει ανάγκη το καλαμπόκι για να είναι εύρωστο, σε αντίθεση πχ. Με την τομάτα που δεν το έχει ανάγκη). Την γονιδιακή ποικιλομορφία πρέπει να την εξασφαλίζουμε διότι το καλαμπόκι αν δεν την έχει, καταρρέει, όπως καταρρέουν αποκλεισμένες κοινότητες ζώων. Επομένως αν θέλουμε να κρατήσουμε το καλαμπόκι μας εύρωστο και δυνατό, πρέπει να φυτεύουμε πολλά και να κρατάμε πολλούς καρπούς για την επόμενη χρονιά. Τους καρπούς θα πρέπει να τους ανακατεύουμε κάθε χρονιά, και να μην επιλέγουμε μόνο ένα ή δύο καλαμπόκια που μας αρέσουν. Ιδανικά, πρέπει να κρατάμε σπόρο από 200 καλαμπόκια. Όταν όμως αυτό δεν είναι εφικτό, ας κρατάμε από 100 ή από όσα πιο πολλά μπορούμε, ( πχ. Τα 20 ή 40 καλύτερα) και ας ανακατεύουμε το σπορικό. – Η παραπάνω πληροφορία είναι πολύ σημαντική και είναι γενικά μια από τις κύριες αιτίες που πολλοί γεωργοί, βλέποντας χρόνο με το χρόνο την ποικιλία τους να φθίνει, στράφηκαν στα υβρίδια. Η λύση στο πρόβλημα της κατάρρευσης της ποικιλίας τους, θα ήταν απλά να ακολουθούν τους παραπάνω κανόνες ή να ανανεώσουν – αναμείξουν το δικό τους σπορικό, με σπορικό της ίδιας ποικιλίας από γείτονες γεωργούς.
Αποφεύγουμε να φυτεύουμε λίγο σπόρο: Αν έχουμε 10 ή 20 σπόρους από μια ποικιλία, το σπορικό μας είναι αδύναμο, διότι χάνει την γονιδιακή ποικιλομορφία που χρειάζεται για να είναι εύρωστο και θα καταρρεύσει με τα χρόνια. Καλό είναι να έχουμε τουλάχιστον 100 σπόρους από μια ποικιλία.
Αποφεύγουμε (για τον ίδιο λόγο): Εάν κάποιος μας δώσει 1 καλαμπόκι ( 1 σπάδικα) από μια ντόπια ποικιλία για να φυτέψουμε (συμβαίνει συχνά), το αποτέλεσμα θα είναι κακό. Πρέπει κανείς να μας δώσει σπόρο ανακατεμένο από τουλάχιστον 100 καλαμπόκια για να έχουμε δυνατή ποικιλία.
Ημέρες μέχρι τη συγκομιδή: Υπάρχουν καλαμπόκια 50-60 ημερών, καλαμπόκια 80, 100 ή 120 ημερών, αλλά και καλαμπόκια 180 ημερών(6 μήνες!) Υπάρχουν καλαμπόκια που έχουν αναπτυχθεί από τους ανθρώπους για αλεύρι και άλλα που έχουν αναπτυχθεί για να τρώγονται φρέσκα.
Πότε είναι έτοιμο το καλαμπόκι: Ο τρόπος που δοκιμάζουμε ένα καλαμπόκι αν είναι έτοιμο για συγκομιδή, είναι κυρίως ένας. Να ανοίξουμε ένα, να πιέσουμε με τον αντίχειρα μερικούς σπόρους και εμπειρικά να καταλάβουμε σε ποιο στάδιο ωρίμανσης είμαστε και πώς μας αρέσουν τα καλαμπόκια. Κατά κανόνα τα καλαμπόκια είναι πιο γλυκά κατά την περίοδο που ο σπόρος είναι γαλακτώδης, δηλαδή πριν τα σάκχαρα μετατραπούν σε άμυλο. Βεβαίως σε πολλούς αρέσουν τα αμυλώδη καλαμπόκια, και όχι τα τόσο γλυκά. Πρέπει επίσης να γνωρίζουμε ότι κάθε ποικιλία έχει τους δικούς της χρόνους. Εμπειρικά, πολλοί καλλιεργητές, παρατηρούν πχ. τα τριχίδια σε τι κατάσταση είναι όταν το καλαμπόκι είναι έτοιμο. Επίσης αν γνωρίζουν καλά την ποικιλία, μπορούν αλάνθαστα (αν μιλάμε για τις ίδιες συνθήκες θερμοκρασίας και ποτίσματος) να υπολογίζουν με τις μέρες από την μέρα της φύτευσης του σπορικού, πότε είναι έτοιμα για συγκομιδή. Οι ποικιλίες που κάνουν βαθούλωμα, είναι έτοιμες μόλις ξεκινήσουν οι σπόροι να βαθουλώνουν.
Πληροφορίες για να κρατήσω σπόρο:
Μπορώ να έχω 3-4 καλλιέργειες μέσα σε ένα καλοκαίρι: Μπορώ να φυτέψω διάφορες ποικιλίες σε μια χρονιά, αλλά αν θέλω να κρατήσω σπόρο θα πρέπει να υπολογίζω και να αφήνω χρονικά διαστήματα ανάμεσα στις φυτεύσεις, εφόσον ξέρω και τους χρόνους της κάθε ποικιλίας. Έτσι δεν θα συμπέσει η ανθοφορία της μιας ποικιλίας με την άλλη. Στο ίδιο χωράφι μπορώ να έχω και 4 ποικιλίες. Την πρώτη ποικιλία της χρονιάς μπορώ να την ξεκινήσω στις αρχές Φεβρουαρίου, όμως καλύτερα σε καρτέλες και όχι στο χώμα. Έτσι φυτεύοντας το ήδη έτοιμο φυτάκι τέλος Φεβρουαρίου, δεν θα διακινδυνέψει πολλά κρύα.
Πότε είναι έτοιμο το καλαμπόκι για σπόρο: Τα καλαμπόκια που θέλουμε για σπορικό, για ποπ κόρν ή για να κάνουμε αλεύρι, τα αφήνουμε πάνω στο φυτό για περίπου 1 μήνα αφού κόψουμε το νερό στα καλαμπόκια και τα μαζεύουμε όταν οι καλαμποκιές έχουν ξεραθεί, κάποιο απόγευμα με χαμηλή υγρασία. Έπειτα χρειάζεται 1 μήνα στέγνωμα σε ξηρές συνθήκες. Ο καιρός του Αυγούστου, στην σκιά είναι ιδανικός. Έπειτα βγάζουμε το σπόρο και τον ανακατεύουμε από όλους τους σπάδικες. Μετά φυλάμε τον σπόρο σε σακούλα υφασμάτινη και μέσα σε βάζο, αν είμαστε σίγουροι ότι έχει αποξηραθεί σωστά.
Σημειώσεις:
Αν καλλιεργείς υβριδικό σπόρο θυμήσου: Ο υβριδικός σπόρος που αγοράζεις δεν σου ανήκει, δεν μπορείς να τον μοιραστείς με τους γείτονες σου και δεν μπορείς να τον δώσεις στα παιδιά σου.
- Κάνε τους άλλους να μάθουν πώς τα παραδοσιακά καλαμπόκια, κάποιες φορές δεν είναι το ίδιο εύρωστα φυτά με τα υβρίδια, είναι όμως πιο εύγευστα, λιγότερο παχυντικά, περισσότερο θρεπτικά, αντέχουν στις συνθήκες της περιοχής μας και ο σπόρος μας ανήκει. Προσπάθησε να καλλιεργήσεις τις ποικιλίες που καλλιεργούσε ο παππούς σου, να κρατάς τον σπόρο και να τον σπέρνεις όσο ζεις, χωρίς κόστος, με την ελπίδα ότι και τα δισέγγονά σου θα γεύονται τα ίδια καλαμπόκια που έτρωγες και εσύ ως παιδί τα καλοκαίρια.
- Αν σου αρέσουν τα γλυκά καλαμπόκια υπάρχουν αρκετές ποικιλίες γλυκών καλαμποκιών και δεν χρειάζεται να καταφεύγουμε σε υβρίδια. Τα γλυκά καλαμπόκια τα ξεχωρίζουμε διότι ο σπόρος τους ζαρώνει όταν ξεραίνονται.
- Αν σου αρέσουν τα αμυλώδη καλαμπόκια, πρέπει να γνωρίζεις ότι τα περισσότερα καλαμπόκια είναι αμυλώδη καθώς διαμορφώθηκαν στην Λατινική Αμερική, όπου εδώ και χιλιάδες χρόνια ( 2.500 χρόνια Προ Χριστού) τα χρησιμοποιούν για αλεύρι και masa που είναι η βάση για το ψωμί της Λατινικής Αμερικής (Τορτιγιες)
- Αν σου αρέσουν τα pop corn πρέπει να γνωρίζεις πως υπάρχουν εξαιρετικές παραδοσιακές ποικιλίες για αυτή τη δουλειά.
Σύνταξη: για τους διασπορείς, Δρανδάκης Ανδρέας
